پاتوق پرتقالی

مسلّماً کودک 3ساله شما از این‌که شبکه تلویزیونی را از برنامه کودک به اخبار سراسری تغییر دهید خوشحال نخواهد شد. در این هنگام برای ابراز احساسات خود کلماتی را به زبان می‌آورد. گاهی اوقات به دلیل گسترش خزانه لغات، به‌کار بردن این کلمات برایش لذت بخش است و بدون توجه به معانی، کلماتی را به زبان می‌آورد که صرفاً تلّفظ آنها برایش جدید است.

مهم نیست که این طرز صحبت کردن را از کجا یاد گرفته. مهم این است که متوجه شود این طرز صحبت کردن پسندیده نیست.

گاهی کودکان از خنداندن، عصبانی کردن و از کوره بدر کردن بزرگترها احساس قدرت می‌کنند.

اگر کودکی در این سن کلمه زشتی را به زبان می‌آورد در برخورد اوّل بهتر است کلمه بهتری را برایش جایگزین کنید.

اگر کلمه زشتی را مکرر به کار برد شاید لازم باشد او را راهنمایی کنید ولی باید این کار با ملایمت انجام شود، بدون این که عصبانی شوید؛ و گرنه با مشاهده عصبانیّت شما احساس قدرت خواهد کرد.

هیچ‌گاه کلمات زشت را برایش معنی نکنید. گاهی لازم است بگویید «معنی این کلمه‌ای را که به زبان آوردی نمی‌دانم.» «ما چنین کلمه‌ای نداریم.» یا «این کلمه صحیح نیست.» گاهی کافی است بگویید «این کلمه را نباید در خانه یا جای دیگر به زبان آورد.»

اگر بعد از یک یا دو بار اخطار و تذکّر هنوز کودک کلمه ی زشتی را به زبان می‌آورد ،لازم است با او طبق مقرّرات رفتار کنید و برایش تنبیهی را در نظر بگیرید. برای مثال: «اگر یک بار دیگر این کلمه را به زبان آوردی از بازی کامپیوتری محروم می‌شوی.»

اگر برای به دست آوردن چیزی کلمه ی زشتی را به زبان آورد، نباید پاسخ مثبت بگیرد. برای مثال اشتباه است اگر بگویید: «اگر چه حرف زشتی زدی ولی بستنی تو اینجاست.» در واقع نباید کلمات زشت او را به هدف برساند. اجازه ندهید رفتارهای بچه‌گانه‌اش را صحیح بداند. از او بپرسید: «چه احساسی پیدا می‌کنی اگر دوستت به تو بگوید «دیوانه»؟ بگویید: این کلمات باعث صدمه به احساس دیگران می‌شود.

کودک شما در حال آموزش همدردی‌ با دیگران است. ولی گاهی آنها را از یاد می‌برد. وظیفه شماست که به او یادآوری کنید رفتارش چقدر بر دیگران تأثیر می‌گذارد.

مسلّماً قوانین رفتاری کودکان و بزرگسالان متفاوت است. ولی سخت است کودکی را متقاعد کنید در حالی که حرف زشت را از شما می شنود آن را تکرار نکند.

امّا کودکان در سنّ دبستان به تنهایی به تماشای تلویزیون می‌نشینند و به رادیو گوش می‌دهند. کنترل این کودکان مشکل است. درک کودک از مفهوم کلمات بیشتر شده است. او حالا به خوبی می‌‌داند چه کلمه‌ای در چه زمانی به کار می‌رود. درک تمایز جنسی نیز مفهوم برخی از کلمات را برایش روشن کرده است.

این کودکان هم مانند کودکان خردسال برای به خشم آوردن دیگران کلماتی را به زبان می‌آورند. اگر به راحتی عصبانی می‌شوید بدانید در دبستان او به بازی گرفته خواهید شد.

با ملایمت و با جدیّت به او بگویید: «به کار بردن این کلمه خلاف مقرّرات منزل ماست. ما هرگز این‌گونه صحبت نمی‌کنیم.»

اگر کودک برای بار دوم کلمه ی زشتی را به کار برد طبق مقرّرات با او رفتار کنید. برای کارش تنبیهی را در نظر بگیرید.

اگر در رفتار خود ثبات داشته باشید، زودتر به نتیجه خواهید رسید. اما اگر یک روز به او لبخند بزنید و روز دیگر او را تنبیه کنید، متوجه نخواهد شد از او چه انتظاری دارید و کدام رفتار مناسب است.

رفتارهای جایگزین را به او بیاموزید.

برای مثال به‌ او بگویید:«در حالت عصبانیّت به ‌جای گفتن این کلمه بهتر است چند ضربه به ‌بالش بزنی.»

افزایش به کار بردن لغات و کلمات زشت نشانه این است که کودک در خانه، مدرسه و یا فامیل از چیزی رنج می‌برد